O  wystawie w Poznaniu „A Słowo stało się ciałem…”/ Про виставку  в Познані “І Слово стало плоттю…”

Wystawa „A Słowo stało się ciałem…”/Виставка “І Слово стало плоттю…”

PL
     

Zdjęcia z wernisażu i ekspozycji wystawy można obejrzeć pod tym linkiem

Korzenie ikony jako fenomenu sztuki religijnej wschodniego chrześcijaństwa tkwią w
Piśmie Świętym i Liturgii. Za tytuł wystawy wzięliśmy cytat z Prologu do Ewangelii Św.
Jana:
„A Słowo stało się ciałem*
i zamieszkało* wśród nas.
I oglądaliśmy Jego chwałę,
chwałę, jaką Jednorodzony otrzymuje od Ojca, pełen* łaski i prawdy. (J 1.14)

     Ten cytat w pełni wyraża pogląd na osobistą i namacalną obecność Boga wśród ludzi w każdym pokoleniu, w każdym narodzie i w każdej kulturze. Słowo „ciało” podkreśla
namacalną rzeczywistość przyjścia Syna, ale Ewangelia od razu mówi o „chwale”, jaką miało Słowo jako Syn Boży. Ikona chrześcijan wschodnich jest jednym z najlepszych pośredników w świadczeniu o „chwale Bożej” stworzonych przez Tradycję Kościoła! To właśnie tę ikonę studiujemy i pielęgnujemy w Szkole ikonograficznej „Radruż” Ukraińskiego Katolickiego Uniwersytetu. I to właśnie temu zadaniu podporządkowane są obrazowe, ikonograficzne, kompozycyjne i malarskie „języki” ikonу. Dzięki nim ikona staje się wizualną modlitwą i pośrednikiem w poznaniu Boga.

     Ikony wybrane na wystawę świadczą o oryginalności i urodzie starożytnej ikony
ukraińskiej XV-XVI wieku i są żywą kontynuacją tej tradycji w pracach absolwentów Szkoły ikonopisania „Radruż”. Od 2007 roku „Radruż” uczy pisania ikon w technice tempery jajowej poprzez przemyślane i naukowo uzasadnione naśladowanie dzieł starożytnych ukraińskich mistrzów. Naśladowanie to nie kopiowanie starych ikon, nie ich powierzchowne „powtórzenie”, ale dogłębne studium tradycyjnej techniki we wszystkich jej niuansach i próba odtworzenia jej we współczesnych dziełach. Z drugiej strony zachęcamy naszych ikonografów, by wykazywali osobistą kreatywność i czuli ducha czasu.

     Dlatego na wystawie „A Słowo stało się ciałem”, zobaczymy dzieła, które można
podzielić na dwie kategorie:
- ikony-naśladowanie dzieł dawnych mistrzów Ukraińskich XIV-XVI wieku, napisane
w celu opanowania tradycyjnej techniki tempery i jej stylistyki. Wszystkie powstały na
podstawie starożytnych oryginałów, zgodnie z danymi naukowymi uzyskanymi podczas ich restauracji (podpisane kolorem czerwonym);
- ikony, pisane jako twórcza interpretacja konkretnych starożytnych ikon (podpisane
kolorem złotym);
- współczesne ikony autorskie, napisane jako twórcza reinterpretacja dawnej ukraińskiej
tradycji malarstwa ikonowego (podpisane kolorem niebieskim).

     Starożytna ikona ukraińska inspiruje nas i fascynuje. Jej świat i piękno poznajemy na
różnych poziomach – od duchowego i kontemplacyjnego po technologiczny. Badamy
teologiczne i duchowe znaczenie fabuł i symboli, podziwiamy harmonijne połączenie
kolorów i doskonałość form, studiujemy style malarskie i „pociągnięcia pędzla” poszczególnych mistrzów. Szczegółowo studiujemy materiały, z których wykonana jest ikona (pigmenty i ich kombinacje w farbach i kolorach).

     Naszym celem jest ukazanie współczesnym piękności pradawnej techniki tempery,
która jest dość dobrze znana i rozpowszechniona na świecie, ale nie każdy wie, jak w pełni wykorzystać jej zalety. Malarstwo temperowe to stopniowe, wielowarstwowe nakładanie pociągnięciami jasnej, półprzezroczystej farby (naturalne pigmenty zmieszane z żółtkiem jaja i octem). Mistrzostwo tempery pomaga stworzyć poczucie transcendencji przedstawianej. Osoby oraz przestrzeni i wolności Królestwa Bożego. Udaje się to osiągnąć dzięki przejrzystości, lekkości, głębi i naturalności części kolorystycznych.

     Wszystkie nasze ikony malujemy wyłącznie naturalnymi pigmentami: kruszonymi
minerałami i barwnikami organicznymi.

     Oczywiście technologia jest dla nas tylko ważnym „narzędziem”. Głównym celem
malowania ikon jest pokazanie uważnym oczom i troskliwym sercom ludzkim obrazu Boga-człowieka Chrystusa, Jego Najświętszej Matki i innych osób świętych. Ważną cechą ikon tej wystawy jest to, że wszystkie są stworzone do modlitwy. W ten sposób dążymy do zwrócenia uwagi współczesnego świeckiego świata, pełnego konfliktów politycznych, militarnych i religijnych, na wartość osoby ludzkiej. Każdy z nas jest wyjątkowy w oczach Boga, ponieważ wszyscy jesteśmy stworzeni na Jego „obraz i podobieństwo” (Rdz 1,26-27) i jesteśmy żywymi ikonami nie ludzką ręką uczynionymi.

Autorzy ekspozycji:
Solomiya Tymo, historyk sztuki, profesor Wydziału Filozoficzno-Teologicznego UKU,
kierownik i profesor Szkoły ikonopisania „Radruż”
Olha Khmilevska i Oleg Husak, ikonopisarze z grona nauczycieli ikonopisania Szkoły
„Radruż”
Ludmyla Behaj, artysta-ikonopisarz, absowentka Szkoły ikonopisania „Radruż”

Autorka tekstów dla wystawy:
Solomiya Tymo, krytyk sztuki, profesor Wydziału Filozoficzno-Teologicznego UKU,
kierownik Szkoły ikonopisania „Radruż”

Tłumaczenie tekstów:
Elwira Czipczyk, Taras Tymo, Maria Khomyshyn, Sofia Strakhova

 

UA

Фото з відкриття та експозиції виставки можна оглянути тут

     Коріння ікони як феномену східно-христистиянського релігійного мистецтва лежить у Святому Письмі та Літургії. За назву виставки ми взяли вислів із Прологу до Євангелії від Йоана:

«І Слово стало плоттю,
і оселилося між нами,
і ми славу Його бачили
Славу Єдинородного від Отця…» (Йо 1.14),

     Вона якнайповніше передає ідею особистої і відчутної присутності Бога серед людей у кожному поколінні, у кожному народі і в кожній культурі. Слово «плоть» підкреслює відчутну реальність приходу Сина, однак Євангеліє відразу ж говорить і про «славу», яку Слово мало як Син Божий. Східнохристиянська ікона є одним з найкращих середників для свідчення про «славу Божу», створених Традицією Церкви! Саме цю ікону ми досліджуємо і плекаємо в Іконописній школі УКУ “Радруж”. І саме цьому завданню підпорядкована образотворча, іконографічна, композиційна та живописна «мови» іконопису. Завдяки їм ікона стає візуальною молитвою і середником пізнання Бога.

     Відібрані на виставку ікони демонструють оригінальність і красу давньої української ікони XV-ХVІ століть та живе продовження цієї традиції у творчості випускників Іконописної школі УКУ. Від 2007 року «Радруж» навчає темперного іконопису через вдумливе і науково обґрунтоване наслідування творів древніх українських майстрів. Наслідування - це не копіювання давніх зразків, не їх поверхове “повторення”, а глибоке вивчення традиційної техніки у всіх її нюансах і спроба відтворювати її у сучасних творах (детальніше про наш метод навчання можна подивитися на банерах у залі 2 з протилежного боку шатні). З іншого боку - ми заохочуємо наших іконописців проявляти особисту творчість і відчувати дух часу.

     Тому на виставці «І Слово стало плоттю…» побачимо твори, які можна поділити на 2 категорії:
– ікони-наслідування творів давніх українських майстрів, написані задля того, щоб оволодіти традиційною темперною технікою. Всі вони створені на основі давніх оригіналів, згідно з науковими даними, отриманими при їх реставрації (підписані шрифтом коричневого і червоного кольору);
– сучасні авторські ікони, написані як творче переосмислення традицій старовини (підписані шрифтом темно-синього кольору).

     Давня українська ікона надихає і захоплює від часу, коли після відкриття Національного музею у Львові у 1913 році, вона стала відома, доступна для оглядання і розпочалося її мистецтвознавче дослідження. Феномен Школи Михайла Бойчука і, особливо, геній Юрія Новосільського - це лише найяскравіші приклади сили впливу цього мистецтва. Але на відміну від цих великих майстрів, ми пізнаємо її світ і красу не лише на рівні формально-естетичному та іконографічному, а від духовно-споглядального через формальний доходимо до технологічного. Ми вивчаємо богословське і духовне значення сюжетів і символів, милуємося гармонійним поєднанням кольорів і довершеністю форм, вивчаємо стилі малярства і “мазки” окремих майстрів. Ми докладно студіюємо матеріали, з яких твориться ікона (пігменти та їх поєднання у фарбах і кольорах).

     Наша мета - відкрити сучасникам красу давньої темперної техніки, яка досить відома і поширена у світі, та не всі вміють вповні використати її переваги. Темперний живопис – це поступове, багатошарове накладанням мазків легкої, напівпрозорої фарби (природні пігменти змішані з жовтком і оцтом). Майстерне володіння темперою допомагає створити відчуття трансцендентності зображеної Особи та простору і свободи Царства Божого. Цього досягнуто через прозорість, легкість, глибину і природність кольорових партій. Усі наші ікони ми малюємо виключно природніми пігментами: подрібненими мінералами та органічними барвниками

     Звичайно, техніка для нас є лише важливим «інструментом». Головна мета іконопису - запропонувати перед уважні очі і вдумливі серця людей образ Боголюдини Христа, Його Пречистої Матері та інших святих осіб. Важливою особливістю ікон на виставці є те, що всі вони написані для молитви. Цим ми прагнемо привернути увагу сучасного секулярного світу, сповненого політичних, військових та релігійних конфліктів, до цінності людської особи. Кожен з нас - унікальний в очах Божих, бо усі ми створені на Його «образ і подобу» (Бт 1, 26-27) та є живими і нерукотворними іконами.


Автори експозиції:
Соломія Тимо, мистецтвознавець, викладач філософсько-богословського факультету УКУ, керівник та викладач Іконописної школи УКУ «Радруж»
Ольга Хмілевська і Олег Гусак, іконописці, викладач іконопису у Школі “Радруж”
Людмила Бегай, іконописець, випускниця Школи “Радруж”


Автор текстів:
Соломія Тимо, мистецтвознавець, викладач філософсько-богословського факультету УКУ, керівник та викладач Іконописної школи УКУ «Радруж» з 2007 року


Переклад текстів:
Ельвіра Чіпчик, Тарас Тимо, Марія Хомишин, Софія Страхова

⇐ Ikona Radruzh